Ngữ Văn là một trong số những môn học quan trọng trong chương trình giáo dục phổ cập ở nước ta. Văn học dạy ta ngôn ngữ, cách bày tỏ cảm xúc, ý kiến, nguyện vọng, tâm tư, tình cảm bằng lời nói, chữ viết. Hơn nữa văn học còn nuôi dưỡng tâm hồn con người, khơi gợi những tình cảm cao đẹp tiềm ẩn trong mỗi cá nhân. Thế nhưng làm sao để học tốt môn Ngữ văn trên ghế nhà trường thì không phải ai cũng biết. Và để có được một bài văn đạt điểm cao trong kỳ thi ĐH không đơn giản. Nếu chỉ có sự chăm chỉ, niềm đam mê, sự quyết tâm cao độ thôi chưa đủ. Muốn có điểm số đẹp, chúng ta phải trang bị thêm cho mình kỹ năng, phương pháp học đúng với đặc trưng bộ môn. Với những hướng dẫn ngắn gọn dưới đây, mong các bạn học tốt và yêu thích môn NGỮ VĂN hơn.
Phần môn Văn
I. Trước khi học (chuẩn bị ở nhà )
1. Đọc kỹ văn bản và phần chú thích
– Đọc có suy nghĩ để chia bố cục bằng bút chì vào SGK.
– Khi đọc có thể gạch dưới từ ngữ, câu trong văn bản (nếu thấy cần).
– Nếu có điều kiện, các em nên tìm đọc trọn tác phẩm có đoạn trích học ở trên lớp.
2. Tóm tắt truyện (nắm cốt truyện, nhớ tên nhân vật, địa danh…)
3. Trả lời những câu hỏi phần “Đọc – hiểu văn bản” vào tập bài soạn theo khả năng của mình.
4. Đối với thơ: nên thuộc bài thơ trước khi đến lớp thì mới có thể phân tích cảm thụ.
II. Khi học trên lớp
1.Tập trung nghe giảng cùng các bạn tìm hiểu cảm nhận cái hay, cái đẹp của tác phẩm dưới sự dẫn dắt của thầy cô. Cụ thể là :
– Trước những câu hỏi, những vấn đề được đặt ra, phải chịu khó suy nghĩ, tìm câu trả lời.
– Tích cực tham gia hoạt động nhóm phát biểu ý kiến. Điều đó không chỉ giúp các em trau dồi vốn ngôn ngữ mà còn rèn luyện kỹ năng nói và sự tự tin.
– Mạnh dạn nêu những thắc mắc của bản thân.
2. Ghi chép bài đầy đủ, chính xác
– Ngoài phần thầy cô ghi bảng các em nên tập cho mình thói quen ghi chép thêm vào sổ tay những điều hay thấy cần chẳng hạn ý so sánh, đối chiếu, mở rộng nâng cao, lời bình của thầy cô…
– Gạch dưới (kèm ghi chú ngắn) từ ngữ đặc sắc, phép tu từ… trong thơ, câu văn hay dẫn chứng trong truyện.
3. Nắm được giá trị nghệ thuật nội dung của tác phẩm ngay trong giờ học.
III. Sau khi học
1. Học bài, học thuộc lòng thơ, dẫn chứng trong truyện.
2. Viết các đoạn văn cảm nhận, làm các bài tập trong phần “Luyện tập” trong sách hoặc bài tập của thầy cô.
3. Đọc tài liệu tham khảo để mở rộng, khắc sâu kiến thức.
4. Các em giỏi môn văn nên tìm và học thuộc nhận định, đánh giá của những nhà nghiên cứu, phê bình văn học hoặc các tác phẩm, tác giả vừa học trên lớp.
Phần môn Tiếng Việt
I. Trước khi học (chuẩn bị ở nhà)
1. Đọc kỹ, tìm hiểu các ví dụ trong từng đề mục, có thể trả lời câu hỏi bằng bút chì vào sách giáo khoa theo cách hiểu của em (soạn bài ngắn gọn), không cần mở sách “Học tốt”.
2. Đọc kỹ ghi nhớ, ghi chú ngoài lề phần khó hiểu, thắc mắc của em để vào lớp thảo luận và lắng nghe thầy cô giảng giải.
II. Khi học trên lớp
1. Tập trung cao khi vào bài mới, chịu khó suy nghĩ, tìm hiểu các ví dụ thầy cô các bạn đưa ra để hình thành khái niệm (Trả lời cho câu hỏi Thế nào? Là gì?).
– Tích cực tham gia hoạt động nhóm, tổ và phát biểu ý kiến để trau dồi vốn ngôn ngữ, rèn luyện kỹ năng diễn đạt ý bằng lời nói và sự tự tin (đừng sợ nói sai, nói dở…)
– Mạnh dạn nêu những thắc mắc của bản thân.
2. Ghi chép đầy đủ, chính xác:
– Cần dùng bút màu gạch chân các đề mục, nội dung quan trọng trong tập và sách giáo khoa.
– Tập thói quen ghi chú vào sách (hoặc sổ tay) các phần giải đáp bài tập, các ví dụ văn thơ… sau khi thầy cô đã sửa bài.
3. Nắm vững kiến thức thầy cô đã truyền đạt (có thể thuộc ngay những ghi nhớ ngắn) để ứng dụng vào việc dùng từ, đặt câu, viết văn bản và tìm hiểu giá trị nghệ thuật, nội dung của bài thơ.
III. Sau khi học
1. Học bài cũ: xem lại các ví dụ, bài tập sách giáo khoa và phần ghi chép để thuộc bài (hiểu – nhớ các ý trọng tâm).
2. Làm bài tập để khắc sâu kiến thức (trong sách giáo khoa và thầy cô cho thêm) Cần viết được các đoạn văn miêu tả, biểu cảm… có các yêu cầu về ngữ pháp.
3. Biết liên hệ với các bài văn, thơ đã học, đọc thêm để tìm thêm ví dụ có liên quan nội dung đã học.Từ đó có thể dùng từ, đặt câu, viết đoạn văn, dùng các biện pháp tu từ và diễn đạt ý trong sáng, giàu sức biểu cảm hơn.
4. Đọc thêm tài liệu tham khảo để khắc sâu, mở rộng kiến thức.
Phần môn Tập làm văn
CÁC BƯỚC LÀM BÀI TẬP LÀM VĂN
– Đọc kỹ đề, gạch chân từ ngữ quan trọng.
– Xác định thể loại (VD: kể chuyện, thuyết minh, nghị luận…)
– Xác định nội dung
2. Tìm ý (đặt câu hỏi và trả lời)
– Tìm ý chính, ý phụ, ý lớn, ý nhỏ.
– Ý nào đứng trước, ý nào đứng sau.
3. Lập dàn bài
Tác dụng:
– Sắp xếp các ý theo trình tự trước sau hợp lý.
– Không thừa, thiếu ý.
– Xác định được phần trọng tâm (viết dài), phần không trọng tâm (viết ngắn).
Các loại dàn bài:
– Dàn ý đại cương (chỉ có các ý chính)
– Dàn bài chi tiết (có cả ý lớn và ý nhỏ)
Lưu ý: bài tập làm văn gồm nhiều đoạn
– Mở bài ngắn gọn (từ 1đến 5 câu)
– Thân bài gồm nhiều đoạn văn, mỗi đoạn triển khai một ý chính.
– Kết bài rút ra bài học, phát biểu cảm nghĩ cần tự nhiên chân thành, tránh hô khẩu hiệu, liên hệ gượng ép, khiên cưỡng.
Viết bài:
– Dùng từ ngữ khai triển các ý trong bài.
– Dùng từ chính xác, viết câu đúng ngữ pháp.
– Tách đoạn hợp lý, có liên kết câu và liên kết đoạn văn để bài văn rõ ràng chặt chẽ.
Sau khi làm bài:
– Đọc lại bài văn.
– Sửa lỗi chính tả, lỗi dùng từ, lỗi viết câu.
– Nếu thiếu sót thì bổ sung ở lề trái.
Muốn viết văn hay cần rèn luyện thêm:
– Tìm đọc những bài văn hay cùng chủ đề, để học cách viết. Tuy vậy không nên sao chép, đạo văn.
– Phải chú ý quan sát con người, sự vật, cảnh quan xung quanh mình. Cần viết nhiều, nhờ thầy cô sửa rồi viết lại. Cũng cần đọc nhiều, đi nhiều để có vốn từ, vốn sống.
